Granice opłacalności nepotyzmu i kumoterstwa
Do nepotism and cronyism have payoff boundaries? A cross-country investigation” to artykuł opublikowany w 2022 roku w Problems and Perspectives in Management (czasopismo indeksowane w bazie Scopus, znajdujące się na liście MNiSW) stanowiący rezultat prac międzynarodowego zespołu badawczego.
W następstwie systematycznego przeglądu literatury ustalono, że choć istniejąca literatura poświęca znaczną uwagę praktykom nepotyzmu lub kumoterstwa w firmach na całym świecie to istnieje luka badawcza, z której wywodzi się pytanie badawcze, jak zidentyfikować wspólne i sprzeczne interesy osób uczestniczących w praktykach nepotyzmu i kumoterstwa. Wyłaniające się z luki badawczej pytanie badawcze jest kluczowe dla firm na całym świecie, które są zainteresowane zwiększeniem efektywności i kreowaniem pozytywnego wizerunku. Preferencyjne traktowanie krewnych lub znajomych w miejscu pracy jest postrzegane bowiem jako wskaźnik niskiej odpowiedzialności społecznej (Cruz i inni; Samara i Paul). Sformułowano następującą hipotezę: istnieje optimum Pareto opłacalności nepotyzmu i kumoterstwa dla ich sprawców. Można wyznaczyć granice opłacalności nepotyzmu i kumoterstwa.
W badaniach wykorzystano wywiady niestandaryzowane i nieustrukturalizowane, które przeprowadzono w latach 2017–2019 i które obejmowały 200 osób zatrudnionych w polskim sektorze prywatnym oraz 105 osób w firmach albańskich. Założono, że ten rodzaj wywiadu wykorzystywany w badaniach jakościowych pozwoli zrozumieć złożone ludzkie zachowanie bez narzucanie a priori kategorii, które mogą wpływać na wynik analizy. Podążając tokiem wywodu Van Manen’a, Berrios, Randles wykorzystano założenia fenomenologii hermeneutycznej.
Badania międzynarodowego zespołu badawczego pozwoliły na zidentyfikowanie mechanizmów nepotyzmu i kumoterstwa: bliskości oraz wzajemności. Badania wykazały, że względny altruizm Hamiltona może wyjaśniać zjawisko nepotyzmu i kumoterstwa. Ustalono, że osoby postrzegają nepotyzm i kumoterstwo jako narzędzie zmniejszające ryzyko niepowodzenia w miejscu pracy. Ponadto altruizm wzajemny i grupowy były dominującymi typami praktyk altruistycznych związanych z nepotyzmem i kumoterstwem. Wykazano związek między nepotyzmem i kumoterstwem, a epistemiczną niesprawiedliwością. Pozytywnie zweryfikowano hipotezę i ustalono obszar wspólnych i sprzecznych interesów osób wykorzystujących nepotyzm i kumoterstwo.
